Kryzys i perspektywy strefy euro

Redakcja naukowa: Jerzy Rymarczyk, Marek Wróblewski, Dominika Brzęczek‑Nester

 

Głęboki kryzys zadłużeniowy w strefie euro obserwowany w ostatnich kilku latach niewątpliwie ma charakter wielowymiarowy. Złożoność tego załamania wynika bowiem z szeregu przyczyn endogenicznych i egzogenicznych, które stały się katalizatorami poważnych turbulencji ekonomicznych oraz finansowych w Europejskiej Unii Monetarnej. Czynniki zewnętrzne związane były przede wszystkim z destrukcyjnymi implikacjami globalnego kryzysu gospodarczego zapoczątkowanego w 2008 roku, który także w Europie w znaczący sposób negatywnie kształtował wyniki ekonomiczne licznej grupy państw, przyczyniając się w ten sposób do eskalacji wewnętrznych problemów o charakterze strukturalnym w wielu krajach strefy euro. Jednocześnie ujawnione przez kryzys długotrwałe słabości systemów ekonomicznych części krajów tego obszaru wyrażające się m.in. narastającą nierównowagą w sferze finansów publicznych oraz stopniowym pogorszeniem konkurencyjności poszczególnych gospodarek narodowych skutkowały wystąpieniem całego szeregu negatywnych konsekwencji, wzajemnie ze sobą powiązanych i stanowiących swoisty ciąg przyczyn i skutków prowadzących ostatecznie do tak poważnego załamania. Znamienne jednak, iż kryzys w strefie euro nie tylko dotyczył konkretnych państw, doświadczających z różną intensywnością pogorszenia koniunktury oraz wzrostu skali napięć w sferze finansów publicznych, ale również stał się realnym zagrożeniem dla całego projektu europejskiej integracji monetarnej. Kryzys, obnażając jednoznacznie ograniczoną efektywność dotychczasowych kluczowych mechanizmów unii walutowej oraz przyjętego modelu zarządzania jej funkcjonowaniem, stał się najpoważniejszym wyzwaniem od początku ukonstytuowania się wspólnej waluty w Europie. Z tego też względu obserwowane załamanie było przyczynkiem do poważnej dyskusji zarówno w środowisku akademickim, jak również w sferze politycznej, dotyczącej nie tylko samego sposobu przezwyciężenia kryzysu, ale także wzmocnienia w długim okresie podstaw istnienia strefy euro.