Kotarbiński, Nietzsche, Rymkiewicz – trzy wersje nihilizmu

Radosław Żyszczyński

 

Książka pozornie składa się z trzech luźno połączonych esejów. W pierwszym przyglądam się twórczości Tadeusza Kotarbińskiego (1886­‍‑1981), w drugim czerpiąc z dorobku polskich badaczy, analizuję idee Fryderyka Nietzschego (1844­‍‑1900), w trzecim opowiadam o Jarosławie Marku Rymkiewiczu (ur. 1935). Za każdym razem rozpoczynam od ogólnego przedstawienia sylwetki bohatera, a następnie przeprowadzam analizę poglądów. Jakkolwiek proponuję własne rozwiązania starych problemów, zachowuję ostrożność. Nie przeprowadzam próby definitywnego podsumowywania wywodów. Nie spieszę się z wykładaniem oryginalnych koncepcji. Zakładam, że pracę intelektualną należy rozpocząć od krytycznego przeglądu dokonań poprzedników czy współzawodników. Intelektualiści godni naśladowania zanim zasłużyli na miano wybitnych, konfrontowali się z konkurentami. Dzięki temu nie musieli zaczynać od zera, nawiązywali dialog, unikali błędów. Lepiej wyrzec się usuwania cudzych drzazg czy belek w oku, niż niszczyć i naprawiać wzrok na własną rękę.

Z wprowadzenia

Podjętą przez Autora ambitną próbę wnikliwego rozpatrzenia trzech wybranych wersji nihilizmu uważam za cenną zarówno z poznawczego, jak i edukacyjnego punktu widzenia. Warto bowiem systematyzować wiedzę o nihilizmie, wypełniać luki w rodzimym piśmiennictwie, skłaniać do samodzielnego nad nim namysłu. (…) Praca Żyszczyńskiego to przekonujące świadectwo rozległości Jego zainteresowań badawczych i niewątpliwej erudycji. Godna podziwu jest swoboda, z jaką młody Autor przekracza granice pomiędzy różnymi dyscyplinami humanistyki oraz różnymi formami wypowiedzi, umiejętność trafnego rozpoznawania i właściwego artykułowania problemów. Napisana mocnym w wyrazie, ale poprawnym językiem. (…) Powinna zainteresować nie tylko miłośników eseistyki, filozofów i literaturoznawców, etyków i estetyków, ale także szerszy krąg czytelników z uwagą przyglądających się współczesności, również tych, którzy dopiero rozpoczynają samodzielną wędrówkę w świecie myśli.

Z recenzji prof. Ryszarda Różanowskiego

W jej obrębie pojawiają się opisy i instruktaże dotyczące polskości, patriotyzmu, religii, laickości, praktycznie całego żywego zasobu kultury polskiej. I najważniejszą cechą tej użyteczności jest jej etyczna jasność, co nie jest zbyt często spotykane we współczesnej publicystyce, ale i pewnie w postmodernistycznej filozofii.

Z recenzji prof. Wojciecha Głowali